Edanur Orta
İkincil travmatik stres fiziksel ve/veya psikolojik anlamda zarar gören kişilerle çalışanların yaşadıkları olumsuz duygulanımları açıklıyor. İkincil travma, başkasının başına gelen travmatik olay hakkında bilgi almanın sonucunda oluşuyor. Kişi başkasının başına gelen olayı öğrendikten sonra olumsuz duygu ve davranışlar yaşayabiliyor. Yani travmatik olaya şahit olarak ya da medyadan öğrenerek “travmatize” olma durumu ikincil travma oluşturabiliyor.
İkincil travmatize olmuş kişilerin yaşadıkları olumsuz deneyimler, doğrudan maruz kalanların yaşadıkları ile neredeyse aynı olabiliyor. Genelde travma ile çalışan meslek grupları bu açıdan risk altında oluyor. Doğal afete mağdurlarına, afetin gerçekleştiği yerde psikolojik destek vermek, kişileri olarak dinlemek ya da afetin olduğu yeri görmek ikincil travmaya örnektir. Gelin şimdi ikincil travma belirtilerini ve bununla baş etme yöntemlerini inceleyelim.
İkincil Travma Belirtileri Nelerdir?
Semptomlar, kişiden kişiye farklılık gösterebilmekle beraber duygusal, fiziksel ve zihinsel olabiliyor. Bu semptomlar arasında şunlar yer alabiliyor:
- Duygusal Belirtiler: Korku, kaygı, hüzün, öfke, suçluluk hissi ve yalnızlık gibi bir dizi duygusal tepki
- Zihinsel Belirtiler: Konsantrasyon güçlüğü yaşama, hafıza sorunları, bellek kaybı, karar verme güçlüğü, karamsarlık, unutkanlık ve geçmiş travmaların anımsanması gibi zihinsel belirtiler
- Fiziksel Belirtiler: Fiziksel belirtileri arasında bedende kasılma, ağrılar olabiliyor.
- Sosyal İşlevsellikte Bozulma: Bu belirtiler arasında kişisel ilişkilerde sorunlar yaşama, iş performansında düşüş, toplumsal bağlantıların azalması ve sosyal geri çekilme olabiliyor.
- Sürekli isteksiz olma hali
- Travmaya birinci dereceden maruz kalan bireyi ya da travmatik olayı hatırlatacak durum, duygu ve düşüncelerden kaçınma
- Artmış uyarılma belirtileri gündelik yaşamı sürdürmekte zorlanma
Semptomların şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Ancak, semptomların uzun süre devam etmesi durumunda sağlık uzmanına danışmanız önerimizdir.
İkinci Travma Nasıl Baş Edebilirsiniz?
İkincil travma çok yoğun ve baş edilemez durumda ise mutlaka bir uzmana görünmenizde fayda var. Fakat durum o kadar ağır değilse yapabileceğiniz şeyler şu şekilde:
- Stres seviyenizi düzenlemeye çalışmak
- Sağlığınıza dikkat etmek
- Yeterli uyku
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sosyal destek almak (aile, arkadaşlar ile konuşmak)
- Yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri gibi stres azaltıcı aktiviteler yapmak
- Doğal afetler, kaza gibi medyadan öğrenebileceğiniz olaylardan sonra sosyal medya, televizyon ile haberleri takip etmeyi sınırlamak
- Rutin hayata yavaş yavaş dönmeye çalışmak
Ayrıca profesyonel bir yardım almak, size büyük ölçüde yardımcı olacaktır. Daha fazla sağlık ve gündem içeriği için sitemize göz atabilirsiniz.
