Anayasanın değiştirilemeyen maddeleri nelerdir?

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, şimdiye kadar 21 kez değişikliğe uğramıştır. İlk dört maddesi Anayasanın değiştirilemeyen maddeleri arasında yer almaktadır. Devletin şekli, Cumhuriyetin niteliği, devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkentini belirleyen maddelerin değiştirilmesi olasılığı, dördüncü madde ile sınırlanmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, ya da 1982 Anayasası, 9 Kasım 1982 tarihinden bu yana yürürlükte bulunmaktadır. Anayasa, Başlangıç, Genel Esaslar, Temel Haklar ve Ödevler, Cumhuriyetin Temel Organları, Mali ve Ekonomik Hükümler, Çeşitli Hükümler, Geçici Hükümler ve Son Hükümler olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır. Anayasa’nın ilk dört maddesi ise değiştirilemez.

Anayasa nedir ve neden önemlidir?

Anayasa, bir toplumsal sözleşme olarak, ülke üzerindeki egemenlik haklarının devlete verildiğini ve bu hakların nasıl uygulanması gerektiğini belirten bir belgedir. Anayasa, bütün hukuk kurallarının üstündedir ve devlet yapısını, yönetim organlarını, temel hakları ve özgürlükleri çerçeveleyerek sınırlar.

Anayasa neden önemlidir sorusunun cevabı, anayasaların devletin uygulama sınırlarını çizdiği gibi vatandaşların özgürlük alanını da belirlemesidir. Her ne kadar detaylarını anlamak uzmanlık gerektirse de, her vatandaşın ülkesinin anayasasında kendisine tanınan özgürlükleri bilmeli ve savunmalıdır.

Anayasada yer alan ilk dört madde nedir?

I. Devletin şekli

MADDE 1– Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.

II. Cumhuriyetin nitelikleri

MADDE 2– Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

III. Devletin bütünlüğü, devletin bayrağı, devletin resmi dili, devletin millî marşı ve devletin başkenti

MADDE 3– Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.

• Devletin dili Türkçedir.
• Devletin Bayrağı, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
• Devletin Millî Marşı “İstiklal Marşı”dır.
• Devletin Başkenti Ankara’dır.

IV. Değiştirilemeyecek hükümler

MADDE 4–

• Anayasanın 1. maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm değiştirilemez.
• Anayasanın 2. maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri hükmü değiştirilemez.
• Anayasanın 3. maddesindeki hükümler değiştirilemez.

T.C. Anayasa içeriği nedir?

Başlangıç kısmı, Anayasa’nın dayandığı temel görüş ve ilkeleri belirtir ve Anayasa metnine dahildir. Anayasa’nın nasıl yorumlanacağını ve yurttaşların vatan ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunduğunu ifade eder.

Temel İlkeler bölümü, devletin tanımlarını içerir ve vatandaşların “Türk Milleti” olarak adlandırılan egemenlik haklarının anayasal devlet organlarına aktarılmasını ayrıntılı bir şekilde tanımlar. İlk üç madde, 4. maddeye göre Anayasanın değiştirilemeyen maddeleri arasında kesinlikle değiştirilemez ve değiştirilmesi bile teklif edilemez.

Cumhuriyetin Temel Organları olarak belirlenmiş Yasama, Yürütme ve Yargı organlarının, kuvvetler ayrılığı ilkesine göre hareket etme zorunluluğuyla atanmış ve tanımlanmış yetki ve görevlerini açıklar.

Malî ve Ekonomik Hükümler bölümü, devletin temel mali ve ekonomik politikalarını ve kurallarını belirler.

Çeşitli Hükümler kısmı, Başlangıç’ta belirtilen İnkılâp kanunlarının korunmasına odaklanarak, önceki anayasalarda yer alan kanunları ayrıntılı bir şekilde sıralar ve açıklar.

Geçici Hükümler bölümü, anayasa değişiklikleri sırasında ortaya çıkan geçici durumları içerir.

Anayasanın ilk dört maddesi değiştirilebilir mi?

Anayasanın ilk dört maddesinin değiştirilemez olması, gerçekte ilginç bir çelişkidir. Çünkü anayasanın dördüncü maddesi, ilk üç maddenin değiştirilemez olduğunu belirtir. Ancak dördüncü maddeyi değiştirilemez kılan bir hüküm bulunmaz. Yani Anayasanın değiştirilemeyen maddeleri Bu bakış açısından değerlendirildiğinde, anayasanın dördüncü maddesi değiştirildiğinde, ilk üç madde de değiştirilebilir hale gelecektir.

Anayasanın ilk dört maddesi değiştirilebilir mi sorusuna evet, değiştirilebilir cevabını vermek mümkündür. Ancak bu durum, genellikle uygun olmayan bir durumdur. Yani bir hükümetin anayasayı ve ülkenin temel değerlerini ortadan kaldırabileceği bir gün normal şartlarda arzu edilen bir durum değildir. Bu tür bir durumda, anayasanın içeriği ne olursa olsun, anayasanın gerçek gücü, sağlam bir hukuk devletinin varlığında yatar.

Sonuç olarak; anayasanın ilk dört maddesi değiştirilebilir, bu imkansız bir durum değildir. Ancak sıradan bir olay da değildir. Böyle bir durumun yaşanması halinde, pek çok temel hukuk kuralı da değişime açık hale gelecektir ve bundan da kötüsü, ülkenin temel değerleri üzerinde yapılacak bu tür değişikliklerin sonu kimsenin istemediği bir noktaya varabilir.

Daha fazla bu tarzda içerik için web sitemize göz atabilirsiniz.